شهر الکترونیکی چرا؟

شهر الکترونیکی، شهری است که انجام اکثر فعالیت های آن از طریق امکانات رایانه ای مبتنی بر شبکه های ارتباطی محلی، ملی و اینترنت و ابزار دسترسی مانند تلفن همراه و سایر سیستم های الکترونیکی امکان پذیر باشد. در یک شهر الکترونیکی خدمات دستگاهها و نهادهای دولتی، شهرداریها و بخش خصوصی بصورت ۲۴ ساعته و بون تعطیلی در اختیار شهروندان قرار دارد.

در چنین شهری ضرورتی ندارد مردم برای انجام کارهای روزمره خود مانند پرداخت قبوض آب، برق، تلفن، پرداخت جرائم، خرید املاک یا کالا وقت زیادی را صرف کنند، بلکه تمام این کارها را می توانند از طریق کامپیوتر شخصی خود، هنگامی که به شبکه جهانی اینترنت متصل است انجام دهند. همینطور مشارکت در فعالیت های شهری از جمله ارتباط با مسئولین ادارات، بنگاه های اقتصادی و اجتماعی، شهردار و سایر مسئولین شهری تا حد زیادی تسهیل می گردد و خدمات به شهروندان به گونه ای ساده تر و مطلوب تر ارائه می شوند. از طرف دیگر بر کارایی مدیریتی و عملیاتی شهر نیز افزوده می شود، تا آنجا که ساکنین شهر می توانند در اسرع وقت در جریان اتفاقات و رویدادهای شهر قرار بگیرند و برای رفع آنها اظهار نظر کنند. در این شهر ارتباطات و تعاملات فیمابین سازمان ها افزایش یافته و دسترسی به خدمات مورد نیاز را برای مردم، تجار و دیگر افراد مرتبط با شهر فراهم می سازد.

توسعه شهر الکترونیکی می تواند در توسعه فرهنگ محیط زیست و ایجاد انگیزه به شهروندان برای پاکیزه نگهداشتن هوای شهرهای بزرگ تاثیر زیادی داشته باشد. در ایران، با نگاهی گذرا بر هوای آلوده تهران در چند هفته اخیر مردم و مسئولین بیشتر از گذشته متوجه لزوم شهرهای الکترونیکی شده اند. افتتاح اولین فاز اولین استان الکترونیکی کشور در استان سمنان با صد در صد شهرهای الکترونیکی این موضوع را داری ابعاد جدیدی نموده است. اینکه آیا می توانیم با دسترسی های محدود ارتباطی در ایران موفق به توسعه شهرهای الکترونیکی شویم اولین سئوال منتقدین به توسعه شهرهای الکترونیکی در ایران است. در حوزه زیرساختهای ارتباطی و دسترسی مشکلات فراوانی در ایران وجود دارد، اما غیر قابل حل نیست. اگر عزم و اراده توسعه شهرهای الکترونیکی در بین مردم و مسئولین کشور بوجود مسئله ایجاد زیرساختهای ارتباطی باسیم و بی سیم بسرعت قابل حل می باشد.

با نگاهی به توسعه ارتباطات پر سرعت، و با پهنای باند زیاد در دنیا متوجه خواهیم شد که کمبودهای ارتباطی در ایران در حوزه شبکه های مورد نظر شهرهای الکترونیکی مانند اینترنت قابل جبران است. زیرا امروزه اینترنت، شبکه های ارتباطی پر سرعت ملی باسیم و بی سیم به همراه فناوریهای سخت افزاری و نرم افزاری توسعه یافته شرایطی را فراهم نموده اند تا شهروندان بتوانند ارتباطات دوسویه ویدیویی با کیفیت بالا با مسئولین و کارگزاران در سطوح مختلف داشته باشند. ارتباطات با کیفیت که بتواند زیرساخت نظارت همگانی را فراهم نماید زمانی تحقق خواهد یافت که زیرساخت ارتباطی با پهنای باند زیاد فراهم باشد. از این رو کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، معیار توسعه یافتگی کشورهایشان را در پذیرش فضای سایبر و توسعه خدمات الکترونیکی بر بستر شبکه های جهانی و ملی با پهنای باند زیاد می دانند.

به همین دلیل، رقابت سنگینی در افزایش پهنای باند در این کشورها دیده می شود. به عنوان مثال در کره جنوبی پروژه ای با بودجه ۲۴ میلیارد دلار برای ایجاد شبکه ارتباطی پرسرعت با پهنای باند ۱۰۲۴ مگا بیت در ثانیه تا سال ۲۰۱۲ در حال انجام می باشد. در یکی از شهرهای ایالت می سی سی پی آمریکا نیز هم اکنون واگذاری پهنای باند ۱۰۲۴ مگابیت در ثانیه به ۱۰۰ هزار مشترک در حال انجام است. در ایران هنوز تاثیر توسعه پهنای باند زیاد در دسترسی شهروندان به اطلاعات جهت افزایش امنیت، ارتقاء کیفیت خدمات الکترونیکی، تجارت، آموزش، اشتغال، تفریحات سالم، بهداشت و سایر موارد و بخصوص در حوزه نظارت همگانی شناخته شده نیست. باید دانست که شهر الکترونیکی محیطی مطلوب برای زندگی، تفریح و کار است. مردم در شهرهای الکترونیکی زمان بیشتری برای تفریح و استراحت خواهند یافت و رشد اقتصادی و بهره وری در اینگونه شهر ها بسیار بهتر از شهرهای سنتی فعلی خواهد بود. در شهرهای الکترونیکی مشاغل بسیاری بوجود می آید که کمک موثری برای حل مشکل بیکاری خواهد بود.

ضرورت توسعه شهرهای الکترونیکی در کشور امری است که بیش از یک دهه مورد تاکید پژوهشگران و متخصصین حوزه فناوری اطلاعات قرار گرفته، لیکن متاسفانه به علت عدم درک این ضرورت توسط مسئولین امر و فراهم نشدن برخی از زیرساخت های اصلی شهرهای الکترونیکی، توسعه اساسی این شهرها در کشور صورت نگرفته است. در حال حاضر فرصت مغتنمی است تا با بهره گیری از تجربیات گذشته و همچنین استفاده از آمادگی های موجود در میان شهروندان، شهرهای الکترونیکی در کشور گسترش یافته تا شهروندان، بخش خصوصی و بخش دولتی از مزایا و منافع آن بهره مند شوند. در این راستا پروژه توسعه فرهنگی ۵۰۰ شهر الکترونیکی در ایران شروع شده است و امید می رود با اجرایی شدن این پروژه فاز اول از پنج فاز مورد نیاز برای داشتن یک شهر الکترونیکی مناسب در کشورمان آغاز شود.

 

 

ضرورت ها و مزایای شهرهای الکترونیکی

توسعه شهرهای الکترونیکی یک مقوله چند بعدی است که مزایای آن طیف وسیعی از شهروندان را بهره مند خواهد نمود. علاوه بر شهروندان ساکن در یک شهر، شرکت های خصوصی و سازمان های دولتی نیز از فرصت های شهرهای الکترونیکی استفاده خواهند نمود. در ادامه برخی از کلیدی ترین مزیت ها و ضرورت های شهرهای الکترونیکی بیان شده است. فعالیت های اداری در جامعه امروز ما یکی از وقت گیرترین فعالیت های روزمره انجام امور گردش کار اداری است. مراجعه حضوری ارباب رجوع به ادارات، سر و کله زدن مدیران با کارمندان و وجود سیستم های نامنظم رویه های کاری باعث می شود تا انجام یک فعالیت اداری فرآیند ثابت و معینی را طی نکند از یک سو و بوروکراسی و نامه پراکنی های گسترده که انجام فرآیندهای چرخه کار اداری را کند می کنند و امکان بروز خطا را افزایش می بخشند از سوی دیگر، مسائل و مشکلات عمده ای است که در ادارات در حال حاضر وجود دارد. حال شرایطی را در نظر بگیرید که در آن دیگر ادارات به صورت واقعی وجود ندارند و تماما بصورت خودکار و مجازی هستند. در اینگونه ادارات که پایه و مبنای آنها بر روی اینترنت قرار دارد، فضای فیزیکی محدود برای ادارات وجود ندارد، و جای خود را به فضای نامحدود اینترنتی می دهد. در حالت اول برای اداره یک سازمان فیزیکی و واقعی هزینه های زیر وجود دارد:

۱) هزینه پرسنلی (مثل حقوق کارمندان، نگهبان و...)

۲) هزینه تدارکات (خرید لوازم و تشکیلات اداری و...)

۳) هزینه های بالاسری (هزینه آب، برق، تلفن و...)

۴) هزینه های تاسیساتی (مانند هزینه های تعمیرات، بورودتی، و...)

در صورتی که سازمان ها و ادارات مجازی در شهرهای الکترونیکی شکل بگیرند، به بخش کمتری از هزینه های فوق احتیاج است. البته هزینه های خرید یا تولید نرم افزار، مدیریت و نگهداری از آنها، نصب و نگهداری شبکه و خرید سخت افزارهای لازم، مخارج جدیدی هستند که در یک سیستم اداره مجازی باید دیده شود. در اینگونه ادارات، مراجعه کنندگان بجای مراجعه به محل فیزیکی ادارات به محل مجازی آنها بر روی شبکه جهان گستر اینترنت مراجعه می کنند و تنها با واردکردن آدرس وب سایت های ادارات به سایت آنها متصل شده و تمام کارهای اداری خود را بدون هیچگونه واسطه ای شخصاً انجام می دهند. جهت تایید امور انجام شده امضاهای لازم را به صورت دیجیتالی دریافت می کنند. در اینگونه ادارات هیچگاه برای انجام کارها نیاز به مراجعه حضوری به محل ادارات نیست و فرآیندهای اداری دارای روال مشخص، معین، و کم عیب و نقص می باشند و به سرعت انجام شوند.

از طرف دیگر اینگونه ادارات در تمام ساعات شبانه روز در دسترس بوده و نیاز به مراجعه در محدوده اوقات اداری نمی باشد. این مزیت باعث شده است که اینگونه ادارات در دنیا محبوبیت بسیار زیادی را به خود اختصاص دهند. در شهر الکترونیکی تمام فعالیت ها بصورت شبانه روزی قابل انجام است و این قابلیت عمده، اینگونه شهرها را بسیار برجسته ساخته است. البته باید در نظر گرفت که ادارات به صورت فعلی هم جایگاه خود را حفظ می کنند و آنها که به اینترنت دسترسی ندارند الزاما به صورت حضوری به ادارات مزبور مراجعه خواهند کرد. به عبارت دیگر با ورود سیستم های جدید سیستم های قبلی نیز به همان روال عادی به کار خود ادامه می دهند. برای مثال با ورود سیستم عابر بانک در کشور ما سیستم بانکداری معمولی نیز به کار خود ادامه داده و هیچگونه خدشه ای به آن وارد نگردیده است، اما بکارگیری تجهیزات مکانیزه و استفاده از سیستم های مبتنی بر فن آوری اطلاعات از طرفی به سرعت اجرائی خدمات افزوده شده و از طرف دیگر کاهش هزینه های اجرائی را به دنبال داشته است.

 

 

فعالیت های تجاری

فعالیت های تجاری یکی از مهم ترین کاربردهایی است که در یک شهر الکترونیکی انجام می شود. خرید و فروش برخط در عصر دیجیتال باعث شده است که فعالیت های تجاری تا حد بسیار زیادی کم هزینه تر، آسان تر و با سطح اطمینان بالاتر انجام شوند. فعالیت های مرتبط با کسب و کار اگر به صورت سنتی انجام شوند هزینه های بسیار زیادی را در بر خواهند داشت. یکی از مهمترین این هزینه ها، هزینه تبلیغات،اجاره محل و انبار می باشد. به این معنی که در حالت فعلی خرید و فروش، به دلایل تحمیل هزینه های بیان شده، قیمت تمام شده کالا افزایش می یابد. در صورتی که اگر این معاملات از طریق اینترنت انجام شود، قیمت ها کاهش یافته و هزینه های اشاره شده از میان برداشته خواهد شد. هرچند که این امکان نیز وجود دارد که بتوان در مواردی تخفیفات عمده ای را نیز برای مشتری منظور کرد. فروشگاه های برخط یکی از متداول ترین مکان های خرید و فروش در کشورهای پیشرفته ای همچون آمریکا و کانادا هستند. در اینگونه فروشگاه ها که بر روی اینترنت قرار دارند مشخصات تمام اقلام وجود دارد و تنها کافی است که اقلام مورد نظر را انتخاب کرد و با استفاده از کارت اعتباری هزینه آن را پرداخت تا در اسرع وقت کالا برای مشتری فرستاده شود.

همانگونه که مشاهده می شود در این حالت کار بسیار ساده تر شده است و دیگر نیازی به مراجعه به فروشگاه ها برای انجام خریدهای روزانه نمی باشد. در مورد فروش اقلام هم می توان مشخصات اقلام مورد نظر خود را بر روی اینترنت قرار داد تا در معرض دید عموم قرار گیرند و مشتریان در صورت تمایل آنها را بصورت برخط سفارش دهند. در برخی از کشورها اقلامی که در منزل قبلاً استفاده می شده و حالا دیگر مورد نیاز نیستند دور ریخته نمی شوند. بلکه در فروش های خانگی ارائه می شوند به این صورت که مردم مشخصات آن دسته از اقلا می را که نیاز ندارند در معرض دید عموم قرار می دهند و آنها را با قیمت ارزانتری می فروشند. تصور کنید که این کار را براحتی می توان از طریق اینترنت انجام داد (همانطور که بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا این کار را انجام می دهند)، بدین صورت که شهروندان در یک صفحه که بر روی اینترنت قرار دارد مشخصات خود و کالای مازاد بر نیاز خود را وارد می کنند و مشتریان نیز با توجه به مشخصات کالای اعلام شده، در صورت تمایل برای خرید آن اقدام می کنند. این نوع فروش در واقع یک حراجی کوچک بر روی اینترنت است. در مقیاس بزرگتر هم این کار را می توان در سطح شهر الکترونیکی انجام داد.

 

 

فعالیت های تفریحی

یکی از مسائلی که در هر جامعه ای مطرح است مساله اوقات فراغت کودکان و نوجوانان می باشد. کودکان و نوجوانان به تعبیری آینده کشور را می سازند و به همین علت بر اساس نظرات روانشناسان و جامعه شناسان باید به آنها توجه خاصی مبذول گردد. ایجاد اماکن و پارک های تفریحی بر روی اینترنت در رشد مهارت های الکترونیکی کودکان تاثیر بسزایی دارد.

این امر به این علت است که کودکان و نوجوانان به این طریق بیش از پیش به کامپیوتر و اینترنت و استفاده از آن روی می آورند و کار با آنها را یاد می گیرند و بدین ترتیب از مراجعه کودکان و نوجوانان به خارج از منزل و روی آوردن به تفریحات ناسالم تا حد زیادی جلوگیری به عمل می آید. نکته ای که در اینجا مهم بنظر می رسد آن است که در کشورهای توسعه یافته استفاده جوانان از رایانه و اینترنت باعث کاهش تمایل آنها به مصرف مواد مخدر بوده است. پارک های اینترنتی مراکزی همچون پارک های بازی واقعی هستند با این تفاوت که در آنها بازی ها و سرگرمی های تفریحی و علمی به صورت برخط ارائه می شوند. این بازی ها اکثرا بازی های رایانه ای هستند که کودکان و نوجوانان نیز به آنها علاقه زیادی دارند. برای توضیح بیشتر در نظر بگیرید که یک بازی مثل فوتبال از طریق اینترنت ارائه شود. به اینصورت که کودکان به عنوان بازیکن در تیم قرار می گیرند و از طریق اینترنت هم بازی های خود را از اقصی نقاط جهان پیدا می کنند و با آنها مسابقه می دهند.

 

 

کسب اطلاعات

آگاهی از مسائل و مشکلات روز، و همچنین کسب اطلاع از وضعیت محل زندگی یکی از ملازمات اولیه زندگی انسان هاست. در برخی مواقع دشواری دستیابی به اطلاعات باعث می شود که افراد از دستیابی بدان صرفنظر کنند و برای بدست آوردن آن خود را به زحمت نیاندازند. اما در صورتی که تمام اطلاعات مورد نیاز یک فرد بطور به هنگام بر روی اینترنت قرار داشته باشند تنها کافی است که برای به دست آوردن هر گونه اطلاعات مورد نیاز به اینترنت مراجعه کرد و در کمترین زمان ممکن آنرا بدست آورد. برای مثال فرض کنید بخواهید راجع به وجود یک اثر هنری در یک موزه اطلاع حاصل کنید. در این صورت باید خود شخصا به آن موزه مراجعه کنید و آن اثر را جستجو کنید. یا اینکه فرض کنید بخواهید ببینید که یک کتاب با یک عنوان و موضوع خاص در کدام کتابخانه موجود است. در این صورت نیز برای بدست آوردن اطلاعات به زحمت خواهید افتاد. در صورتیکه با قرار دادن این اطلاعات بر روی یک سایت و راه اندازی یک موتور جستجوگر که بتواند در میان انبوهی از اطلاعات موجود در اینترنت بر حسب یک موضوع خاص به جستجو بپردازد می توان به راحتی در هر زمینه دلخواه اطلاعات مورد نیاز را کسب کرد. در شهرهای الکترونیکی پیدا کردن اطلاعات مورد نیاز در شهر به سادگی امکانپذیر است.

 

 

فعالیت های علمی

از آنجا که منابع بسیار وسیعی از اطلاعات در زمینه های مختلف بر روی شبکه جهانی اینترنت قرار دارد، کار تحقیق و پژوهش از طریق اینترنت بسیار راحت گردیده است و لازم نیست برای بدست آوردن آن زحمت زیادی را متحمل شویم. بلکه می توان با استفاده از موتورهای جستجوی مختلف مثل گوگل به دنبال اطلاعات مورد نیاز گشت. علاوه بر این، در یک شهر الکترونیکی کتابخانه های دولتی و همچنین کتابخانه های مراکز علمی همچون دانشگاه ها نیز به صورت برخط می باشند و می توان هر نوع کتاب یا مقاله را در هر زمینه دلخواه از طریق این کتابخانه ها جستجو کرد. برای این کار می توان با پرداخت اندکی پول از طریق اینترنت در این کتابخانه ها عضو شد و کتابهای مورد نیاز را به صورت دیجیتالی با قالب PDFدریافت کرد. بدین ترتیب در زمینه های علمی اینترنت یکی از مهم ترین منابع بشمار می رود. این امکان در شهرهای الکترونیک بصورت وسیعی کاربرد دارد و باعث ارتقاء دانش شهروندان می شود.

 

فعالیت های آموزشی

مدارس و دانشگاه های مجازی گونه جدیدی از مراکز تحصیلی هستند که در سال های اخیر رشد چشم گیری داشته اند. بعضی از اینگونه مدارس حتی موجودیت فیزیکی نیز ندارند، بلکه بصورت الکترونیکی و بر روی اینترنت قرار دارند. برای شناخت بیشتر مدارس و دانشگاه های مجازی ابتدا فرآیندهایی که در یک مدرسه یا دانشگاه معمولی انجام می شود را بررسی می کنیم.

ابتدا دانش آموزان یا دانشجویان باید در مدرسه یا دانشگاه ثبت نام کنند. آنگاه از سوی مسئولین آموزشگاه متناسب با رشته تحصیلی، کلاس های آموزشی متفاوتی برای آنها اختصاص داده می شود. دانش آموزان در کلاس های درس حضور می یابند و به یادگیری دروس می پردازند. به این صورت که آموزگار یا استاد برای آنها درس را توضیح می دهد، تمرین ها و تکالیفی را مشخص می کند و در پایان از دانش آموزان یا دانشجویان امتحان می گیرد. متقابلا دانشجویان یا دانش آموزان نیز سئوالات خود را از استاد مربوطه می پرسند و مشکلات درسی خود را برطرف می کنند. در نهایت نیز در صورت قبولی در امتحانات به سطوح بعدی آموزشی راه می یابند و پرونده نمرات آنها بایگانی می گردد.

حال در نظر بگیرید که تمام این کارها از طریق اینترنت انجام گیرد. به این صورت که دانشجویان از طریق اینترنت ثبت نام کنند، کلاس های لازم را بصورت برخط بگذرانند، بطوری که کلاس ها بطور زنده و از طریق اینترنت برگزار شده و دانشجویان در ساعت معینی پشت کامپیوترهای خود بنشینند و مطالب را فرا گرفته و همینطور بطور مستقیم از استاد خود سئوال هایشان را بپرسند. در نهایت هم از طریق اینترنت امتحان می دهند و نمرات خود را دریافت می کنند. همانطور که ملاحظه می شود به این طریق بسیاری از هزینه ها از جمله هزینه های تاسیس محل مدرسه، اداره مدرسه، و هزینه های بسیار دیگری حذف خواهد شد. دیگر مادران نگران رفت و آمد فرزندان خود به مدرسه نخواهند بود زیرا با حضور فیزیکی و در کنار آنها به تحصیل ادامه می دهند.

 

فعالیت های مسافرتی

فعالیت های مسافرتی بخشی از کارهائی را شامل می شود که یک فرد برای انجام یک سفر لازم است آنها را انجام دهد تا بتواند سفر خوبی داشته باشد. این فعالیت ها شامل کارهایی هستند که باید برای اطلاع یافتن از زمان پرواز، زمان حرکت اتوبوس و قطار، رزرو بلیط، رزرو هتل و غیره انجام گیرند. در نظر بگیرید که در روش سنتی یک فرد برای رزرو بلیط چه کارهایی را باید انجام بدهد. اولین قدم آن است که به یک آژانس مسافرتی مراجعه کند و از زمان حرکت اتوبوس، قطار یا هواپیما اطلاع یابد سپس مسئول فروش بلیط بررسی نماید که برای حرکت در تاریخ مورد نظر فرد جای خالی وجود دارد یا نه، اگر جای خالی وجود داشت برای فرد متقاضی بلیط صادر می شود و در غیر این صورت فرد می بایست برای یافتن بلیط به آژانس های دیگر مراجعه کند.

این کار آنقدر انجام می شود تا فرد بتواند به هدف خود برسد. در این میان زمان بسیار زیادی تلف می شود تا آنجا که ممکن است فرد بخشی از روز را صرف رزرو یک بلیط کند. برای رزرو هتل نیز دردسرهای زیادی وجود دارد. تماس با یک هتل در شهر دیگر و پرس و جو در مورد وجود جای خالی و همچنین آگاهی از هزینه های مربوطه بخشی از مشکلات دیگری است که وجود دارد. حال شرایطی را در نظر بگیرید که بتوان از منزل تمام این کارها را انجام داد. برای مثال کار رزرو بلیط را خود فرد انجام بدهد و بهای آن از حساب بانکی خریدار کسر شود، و همچنین برای رزرو هتل بتوان از طریق شبکه اینترنت به سایت هتل های مختلف در سراسر کشور متصل شد و اقدام لازم را معمول داشت. در این صورت نگرانی ها تا نهایت ممکن از میان برداشته می شود و می توان با خیال راحت به مسائل دیگر پرداخت.

 

کاریابی و درخواست کار

نیاز به اشتغال برای کلیه افراد جامعه از جمله اساسی ترین حقوق اجتماعی محسوب شود. به موازات، نیاز مؤسسات و کارگاه ها بصورت متقابل به نیروی انسانی متخصص و ساده نیز وجود دارد که معمولا از طریق جراید یا آگهی در روزنامه ها صورت می گیرد. به این علت امروزه در کشورهای بزرگ بنگاه های کاریابی برای درخواست کار به وجود آمده اند، نیازمندی ها شغلی هر روز از طریق برخی از روزنامه ها در معرض دید عموم قرار می گیرد. سایت های کاریابی نیز وجود دارند که کارجویان می توانند با ارائه سوابق کاری و توانایی های خود درخواست کار نمایند. در این سایت کارفرمایان نیز تخصص های مورد نیاز خود را اعلام می دارند. این سایت در واقع یک واسطه است که کارفرمایان را به کارجویان متصل می سازد. کاری که در یک شهر الکترونیکی انجام می شود نیز در واقع به همین صورت است. بطوریکه می توان از منزل و بوسیله اینترنت از فرصت های شغلی مختلف موجود در سطح شهر آگاهی یافت.

 

فعالیت های درمانی

آگاهی یافتن از روش های کمک های اولیه، ارائه خدمات پزشکی بصورت برخط و سفارش دارو به روش فوق می تواند یکی از کارها یی باشد که در فرآیند فعالیت های مرتبط با فن آوری اطلاعات می تواند مورد توجه قرار گیرد. اگر بتوان در منزل و از طریق اینترنت با پزشکان در تماس بود، نوبت ویزیت خود را تنظیم نمود و همچنین به صورت برخط ویزیت شد، می توان به سلامت جامعه کمک نمود و از طرف دیگر در وقت و هزینه نیز صرفه جویی کرد. زیرا در اکثر اوقات افراد علائمی از بیماری را در خود مشاهده می کنند، ولی به علت زمان زیادی که بایست صرف مراجعه به پزشک کرد از این امر خود داری می کنند. حال آنکه ممکن است این بیماری از نوع خطرناک باشد و توجه نکردن بموقع به آن زیان های شدیدی را در سلامت فرد به بار آورد.

در صورت توسعه اینترنت و انجام برخی کارهای مقدماتی همانند اخذ نوبت از پزشکان می توان بر این معضل غلبه یافت و در وقت بیماران نیز صرفه جوئی کرد. هرچند پیش بینی می شود فناوری اطلاعات به اندازه ای پیشرفت خواهد کرد که حتی امکان عمل جراحی از راه دور نیز امکان پذیر خواهد گردید، بطوریکه یک پزشک از هزاران کیلومتر دورتر می تواند مریض را مورد عمل جراحی قرار دهد. در شهر الکترونیکی، خدمات پزشکی بر خط امری عادی است و راهنمائی هائی که در سایت شهر الکترونیکی وجود دارد، کمک بزرگی به پیشگیری بسیاری از بیماری ها می باشد.

 

 

فعالیت های تصمیم گیری

یکی از کارهای روزمره ای که افراد در جوامع شهری با آن دست به گریبانند تصمیم گیری درباره مسائل مختلف است. برای مثال فرض کنید شخصی می خواهد برای رفتن به محل کار خود مسیری را انتخاب کند که سریع ترین راه ممکن باشد. با توجه به ترافیک شهری و بسته شدن احتمالی راه ها ممکن است موانع زیادی در راه بوجود آید و شخص به موقع به محل کار خود نرسد. حال در نظر بگیرید که سیستمی وجود داشته باشد که لحظه به لحظه تمام اطلاعات ترافیکی شهر را در دست داشته باشد و تنها لازم باشد که شخص مبدا و مقصد حرکت خود را به سیستم بدهد و اطلاعاتی پیرامون بهترین مسیر ممکن برای حرکت از مبدا به مقصد را با توجه به وضعیت ترافیکی شهر را از مبادی و مسئولین راهنمائی و رانندگی شهر دریافت نماید.

در حالت دیگر فرض کنید شهروندان بخواهند یک نوع غذای خاص را در رستورانی در نزدیکی منزلشان صرف کنند. در این صورت به نظر شما چگونه می توانند بهترین رستوران را مطابق با سلائق خود بیابند؟ در حال حاضر راهی جز امتحان کردن وجود ندارد. اما در صورتی که شهروندان بتوانند با ارائه مشخصات مورد نظر خود در مورد نوع غذا، رستوران و قیمت غذا، و محل آن، مکان مناسب صرف غذای خود را بیابند، آنگاه کارها بسیار ساده تر خواهد بود. دولت مردان نیز در صورتیکه اطلاعات بیشتری داشته باشند می توانند تصمیمات دقیق تری بگیرند و این امر به نوبه خود می تواند صرفه جویی های بسیاری را در کشور به دنبال داشته باشد.

برای آشنا شدن با نمونه ای از شهرهای الکترونیکی ایران به شهر الکترونیکی گرگان به آدرس www.gorganecity.ir و یا شهر الکترونیکی سمنان www.semnanecity.ir و یا شهر الکترونیکی اصفهان www.isfahanecity.ir و یا شهر الکترونیکی شاهرود www.shahroodecity.ir و یا شهر الکترونیکی کاشان www.kashanecity.ir و یا به شهر الکترونیکی یزد www.yazd ecity.ir مراجعه نمائید. در آینده نزدیک ۵۰۰ شهر الکترونیکی در ایران با انگیزه فرهنگ سازی و توسعه اشتغال شروع بکار خواهند کرد که آدرس آنها عبارت از نام هر شهر با پسوند ecity خوهد بود. در این شهرهای تقریبا کلیه نیاز شهروندان بصورت برخط وجود خواهد داشت.

 

چطور شهر الکترونیکی اجرایی می شود؟

برای اجرایی شدن فرآیند توسعه شهرهای الکترونیکی نیازمند به مطالعه، طراحی، توسعه فرهنگی و پیاده سازی می باشد.

در مرحله مطالعه، وضعیت موجود و مطلوب و روش های رسیدن به یک وضعیت معقول قابل پیاده سازی هدف اصلی مطالعه خواهد بود.

طراحی یک شهر الکترونیکی که بتواند از نظر معماری کامل بوده و بستر فنی و تئوری درست یک شهر الکترونیکی را داشته باشد اقدام بعدی است که باید انجام شود.

توسعه فرهنگی در شهرهای الکترونیکی یکی از مهمترین شاخصه های مورد نیاز جهت آمادگی مسئولین، مدیران فنی و مردمی که قرار است از شهر الکترونیکی استفاده کنند می باشد. برای هدایت و حمایت از توسعه یک شهر الکترونیکی نیازمند آموزش و ارتقاء سطح مدیران، جهت راه اندازی و نگهداری نیاز به آموزش مدیران فنی و جهت معرفی خدمات شهر الکترونیکی نیازمند آموزش شهروندان در قالب پروژه شهروند الکترونیکی می باشد. بعد از پذیرش مسئولین ارشد یک استان در جهت توسعه شهرهای الکترونیکی شرایط برای پیاده سازی فراهم شده و می توان مراحل پیاده سازی را شامل مراحل زیر آغاز کرد:

الف) مرحله پیدایش شهر الکترونیکی:

در این مرحله فاز یک، شهر الکترونیکی انجام می شود. در فاز یک ثبت دامنه شهرهای الکترونیکی استان انجام شده و محل قرار دادن داده های شهر الکترونیکی مشخص می گردد و یک پرتال کلی با مجموعه ای از خدمات موجود تهیه و عملاً شهر الکترونیکی با امکانات موجود راه اندازی می شود. به این مرحله فاز پیدایش شهر الکترونیکی می گوییم.

ب) مرحله ارتقاء شهرهای الکترونیکی:

پس از پیدایش شهرهای الکترونیکی، فاز دو توسعه شهرهای الکترونیکی که شامل ارتقاء از نظر کمی و کیفی در یک شهر الکترونیکی است آغاز می شود. این مرحله می تواند در بسیاری از موارد هم زمان با فاز یک و بصورت موازی اقداماتی را انجام داد.

ج) مرحله تعامل در توسعه شهرهای الکترونیکی:

در این مرحله که به دنبال و در بعضی از خدمات حتی از همان فاز یک هم قابل پیاده سازی است، ارتباط دوسویه بین دستگاه ها و نهادهایی که خدمت می دهند و شهروندان برقرار می شود. هم اکنون سازمان های زیادی بخشی از خدمات دوسویه خود را آماده دارند که از همان فاز اول قابل دسترسی می باشند. لذا باید در این فاز سوم به خدماتی بیشتر توجه داشت که هنوز ارائه نشده و باید آنها را توسعه داد.

د) مرحله تراکنش در توسعه یک شهر الکترونیکی:

مرحله چهارم توسعه یک شهر الکترونیکی زمانی مطرح می شود که امکان انتقال نقل و انتقال وجوه مالی بر روی سایت شهر الکترونیکی هم انجام شود و هم امکان امنیت آن کاملاً بوجود آمده باشد. بعضی از خدمات این فاز مثل پرداخت قبوض آب، گاز، برق و تلفن و یا خدمات بانکداری الکترونیکی از همان فاز یک هم وجود دارند که این موضوع باید در نظر گرفته شود. این فاز می تواند زمینه اشتغال بسیاری را بوجود آورده و به شدت و در سطح ملی و بین المللی باعث توسعه تجارت الکترونیکی شود.

ه) یکپارچه سازی شهر الکترونیکی:

فاز پنجم از توسعه شهرالکترونیکی یکپارچه سازی و مدیریت یکپارچه در یک شهر الکترونیکی می باشد که کلیه بخش های یک شهر الکترونیکی را هدایت و مدیریت می کند. رسیدن به این فاز زمانی طولانی نیاز دارد و هنوز در هیچ کشوری در جهان این فاز را بصورت کامل اجرا نکرده اند. نقش پهنای باند و امنیت در شهر الکترونیکی از جایگاه ویژه در مسیر توسعه کیفی خدمات شهری برخوردار است. پهنای باند امروزه به مهمترین معیار توسعه یافتگی دیجیتالی کشورها تبدیل شده است.

دولت کره جنوبی توانسته است با ارائه بیشترین پهنای باند دسترسی به شهروندان جایگاه اول دولت الکترونیکی در جهان را در سال ۲۰۱۰ از آن خود کند. امنیت نیز مقوله بسیار تاثیرگذار در اعتماد شهروندان به استفاده از از کاربردهای فناوری اطلاعات و از جمله استفاده از شهر الکترونیکی می باشد. موضوع شهر الکترونیکی، یک روش مدیریت تعاملی با شهروندان در خدمت رسانی بهتر است و دارای مشخصه های و توانمندیهای کارکردی سازمانی و اجتماعی قابل ملاحظه است که پتانسیل رشد شهروندان توسعه منابع انسانی را در بطن خود دارد. توسعه شهر الکترونیکی، چارچوبی است که به شهروندان کمک می کند تا دانش، توانمندیهای شخصی و حرفه ای خود را ارتقاء دهند و وظایف شهروندی خود را در استفاده از خدمات بهترین شکل ممکن انجام دهند.

شهر الکترونیکی، در یک فضای سایبری تعاملی حاصل از شبکه های مجازی شکل گرفته و به شیوه سیستمی به عملکرد و وضعیت و ارائه خدمات الکترونیکی سازمانها و بازخورد شهروندان به آن خدمات از طریق سازمانهای نظارتی الکترونیکی نظارت دارد. روند روز افزون توسعه خدمات الکترونیکی سازمانها، نیازهای ارتباطی و نظارتی شهروندان را بیشتر کرده است و ضرورت گذر از شهرهای سنتی به شهرهای الکترونیکی را مطرح نموده است. تامین پهنای باند مناسب یکی از دغدغه های مردم در شبکه های ارتباطی محلی، ملی و بین المللی در شهرهای الکترونیکی می باشد که یک وجود آن یک ضرورت برای رسیدن به یک شهر مناسب دیجیتالی با کیفیت بالا نیز می باشد. به همین دلیل، بسیاری از کشورها در حال سرمایه گذاری های کلان در جهت ایجاد زیرساختهای ارتباطی و شبکه های دسترسی خود به منظور ارائه سرویس های چند رسانه ای با هزینه ی کم، سرعت بالا و کیفیت مناسب هستند.

در شرایط کنونی، شبکه ی زیرساخت و دسترسی ایران، جهت ارائه سرویس های باند وسیع به شهرهای الکترونیکی از وضعیت مناسبی برخوردار نیست، و بصورت جدی مانع رشد سرویس ها و کاربردهای باند وسیع مانند ارائه خدمات چند رسانه ای و نظارت همگانی الکترونیکی گردیده است. توسعه شهر الکترونیکی در ایران نیازمند سیاست های مختلفی برای توسعه زیرساخت با پهنای باند زیاد و بهینه سازی پهنای باند شبکه ی دسترسی می باشد. در سطح ملی باید اراده لازم جهت محور قرار دادن فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربردهای آن مانند ایجاد شهر الکترونیکی بوجود آید. در حوزه دسترسی به شبکه های اینترنت و دسترسی با باند وسیع نیازمند به انجام سه سیاست تقویت و استحکام، سیاست توسعه سیاست جایگزینی می باشیم. با توسعه شهر الکترونیکی گرگان و اولین استان الکترونیکی کشور باید اعتماد به نفس کافی در مردم و مسئولین بوجود آمده باشد که از نظر تخصصی و نیروی انسانی مشکلی در این مسیر نیست. مشکل واقعی در بی اطلاعی مردم و مسئولین از امتیازات حقیقت شهرهای الکترونیکی است که باید با فرهنگ سازی فضای لازم بوجود آید. اگر عزم و اراده توسعه شهرهای الکترونیکی در کشور فراهم شود مطمئنا طی چند سال اینده شاهد استفاده شهروندان از خدمات شهرهای الکترونیکی خواهیم بود.

نویسنده: دکتر علیاکبر جلالی