نیم نگاهی به نقش فرهنگ در توسعه شهرهای هوشمند

فرهنگ و سبک زندگی مهمترین عنصر در حوزه هوشمند سازی زندگی شهری است ، زیرا اگر به این موضوع دقت کافی نشود حتی بهترین و کاملترین برنامه های هوشمند سازی هم به نتایج دلخواه و مورد نظر نخواهند رسید

مشهد نیوز:

 در دوره های گذشته به طور سنتی ، سبک زندگی شهری از موقع ، موضع ، وسعت ، شکل و کارکرد  سازمانهای داخلی شهرها گفتگو میکرد ؛ اما به موازات توسعه شهرها ، افزایش جمعیت شهرهای بزرگ ، ظهور مسائل گوناگون و پیچیده اجتماعی – اقتصادی درداخل شهرها و ورود شهرهای بزرگ جهان سوم به سیستم اقتصادی جهان ، جغرافیای شهری به ابعاد تازه ای دست یافته و باعث تحلیل دقیق شرایط سیاسی و اجتماعی در قلمرو سبک زندگی شهری شده است .

 

امروزه جمعیت پذیری شهرها به همراه مسائل اجتماعی – اقتصادی آنها ، شکل کاملا تازه ای از شهر ، شهر نشینی و شهر گرایی به وجود آورده است که با آنچه در نیمه اول قرن بیستم در شهرها دیده می شد ، تفاوت بسیاری دارد . 

 

روشن است که جغرافیای شهری نیز باید ابعاد و قلمرو های تازه ای بیابد تا محیط زیست شهری مناسبی برای ساکنان شهرها فراهم آورد ؛ کارکرد انسان ها در شهرهای جهان سوم ، نه تنها مکان سودآور ، بلکه مرکز پخش الگو های مصرفی غرب برای ملت های جهان سوم است ؛ در نتیجه سطوح بالای شهرهای آسیایی ، آفریقایی و آمریکای لاتین ، از جهات فیزیکی ، اجتماعی و اقتصادی ، به صورت مدل مادرشهرهای جهانی در می آید که اگر چه در ظاهر ، چهره پیشرفته ای دارد، در عمل ، فاقد فرهنگ استفاده ، قدرت و توان فعالیت های تولیدی جهان غرب است .

 

در زندگی امروزه اکثر شهرهای دنیا برای استفاده حداکثری از پتانسیل های زندگی شهری خود در حال برنامه ریزی جهت دست یابی به اهداف شهر هوشمند می باشند ، شهری که بیشترین میزان بازدهی را در حوزه زندگی شهری داشته باشد . برای دستیابی به این هدف ، شهرها نیازمند بسیج همه جانبه در عرصه های مختلف علمی و پژوهشی هستند. 

 درگام نخست باید در نظر داشت که هوشمند سازی فرآیندهای شهری به معنی الکترونیکی کردن کلیه فرآیندهای شهری نیست ، هوشمند سازی استفاده از کلیه بسترهای موجود در جهت ارتقا کیفیت زندگی شهری است و میتوان از فناوری اطلاعات به عنوان یکی از عوامل سرعت بخشیدن برای دستیابی به هدف شهر هوشمند استفاده کرد .

شهر هوشمند در سال های اخیر با 6 محور اصلی

•مردم هوشمند

•زندگی هوشمند

•حمل و نقل هوشمند

•حکمرانی هوشمند

•اقتصاد هوشمند

•محیط زیست هوشمند

در سال های ابتدایی به دنیا معرفی شده است.

 

مهمترین ویژگی شهر هوشمند که این مقوله را از سایر موضوعات مدیریت شهری متمایز ساخته است موضوع مردم (شهروند) هوشمند است . مردم مهمترین ویژگی تمایز شهر های هوشمند از شهرهای دیجیتالی در دنیای حاضر هستند . 

 

یکی از مهمترین راهکار های دست یابی به تحقق هدف شهر هوشمند برنامه ریزی جهت همسو کردن فعالیت ها با فرهنگ های مختلف شهری و همسو با نیاز های اقشار مختلف اجتماع است در غیر این صورت مردم در برابر این سبک از تغییرات مقابله خواهند کرد و شاید بتوان این موضوع را اینگونه بیان کرد که برای دستیابی حداکثری به هدف شهری هوشمند تنها 6 محور اصلی کافی شهرهای هوشمند نیست و باید سبک فکر ها و فرهنگ های گوناگون در حوزه زندگی شهری در مناطق مختلف دنیا را نیز مد نظر قرارداد تا بتوان بازدهی بیشتری در این حوزه از مطالعات داشت و تحقق این هدف بزرگ را سرعت بخشید .

 

فرهنگ و سبک زندگی مهمترین عنصر در حوزه هوشمند سازی زندگی شهری است ، زیرا اگر به این موضوع دقت کافی نشود حتی بهترین و کاملترین برنامه های هوشمند سازی هم به نتایج دلخواه و مورد نظر نخواهند رسید و این امر بیانگر این است که در حوزه طرح های هوشمندسازی عدم همسو بودن تجهیزات موجود با سبک زندگی و فرهنگ مردم جامعه مهمترین دلیل کاهش تاثیرگذاری و در بعضی از مواقع شکست این طرح ها خواهد بود .

 

فرهنگ هوشمند می تواند زمینه ساز ارتقا کیفیت زندگی شهری در حوزه های مختلف آن باشد به نحوی که با کمترین میزان سرمایه گذاری در حوزه هوشمند سازی ، بیشترین بازدهی را با همکاری عموم مردم در سطوح مختلف اجتماع در حوزه بهبود زندگی شهری داشته باشیم .

 

سیّد علی اکبر حسینی – محقق و پژوهشگر شهرهای هوشمند