روزنامه های الکترونیک راهی به سوی توسعه رسانه ای
پروفسورراجر فیلد عضو مدرسه روزنامه نگاری و ارتباطات جمعی در دانشگاه کنت آمریکا و رئیس مرکز پژوهشی رسانه های سایبر دانشگاه کنت اوهایو، درباره روزنامه های الکترونیک(online) در مقاله ای تحت عنوان روزنامه های سال 2020 می گوید: اکثر روزنامه ها در آمریکا و سایر نقاط جهان تا سال 2020 از نسخه های چاپی پایان هفته دست می کشند و آنها را بر روی کاغذ منتشر نمی کنند. خبرهای تازه، اطلاعات عمومی و آگهی ها آن قدر در رسانه های آنلاین و بخشهای زنده فراگیر خواهند شد که جایی برای روزنامه ها باقی نخواهد ماند و درواقع چاپ و انتشار آنها بر روی کاغذ، نوعی عرضه مطالب کهنه به شمار خواهد آمد. بنابراین، بهترین گزارشگران خبری، سردبیران و طراحان از روزنامه های چاپی به سوی نشر الکترونیک خواهند رفت و صفحه آرایی برای روزنامه های چاپی تا سال 2020 کاملاً خودکار خواهد شد و این امر بدان معناست که دیگر نیازی به متخصصان طراحی خبری وجود نخواهد داشت. البته، نقش عامل انسانی و در اینجا سردبیران را نمی توان در روند گردآوری، ساماندهی و بسته بندی محتوا نادیده گرفت. کارگزاران دیجیتال در خدمت این افراد درخواهند آمد و به کار چک کردن تیترها ، فاکت ها، شرح عکسها و ادیت خواهند پرداخت و خبرهای سرویسهای جهانی را مانیتور خواهند کرد. تا سال 2020 به تعداد گاهنامه های دیجیتال افزوده خواهد شد، به طوری که تعداد آنها از همتایان چاپی شان بیشتر خواهد شد. البته، این موارد عمدتاً در خدمت بازارها و مخاطبان تخصصی خواهد بود. باید در انتظار این پدیده برخاسته از جهانی سازی و بروز روزنامه های دیجیتال با حدود 200 میلیون مخاطب روزانه بود.
از جمله مزایای روزنامه نگاری آنلاین آن است که تحولات جدید لحظه به لحظه برای خوانندگان مطرح می شود.
همچنین، هزینه کمتر و فضای چاپ بیشتر در (online) وجود دارد. در نسخه های چاپی، هر سرویسی صفحه و فضایی مشخص دارد که طبیعتاً با توجه به این محدودیت قسمتی از مطالب حذف می شود؛ ما در روزنامه نگاری الکترونیک هرچند اصل خلاصه نویسی و مفید بودن مطالب همچون نسخه های چاپی مدنظر است، اما فضای بیشتری برای ارایه مطلب وجود دارد. به عنوان مثال، اگر در عرصه سیاسی چند اتفاق مهم رخ دهد، در نسخه چاپی خبری که اهمیت بیشتر دارد انعکاس می یابد، ولی در اینترنت و نسخه (online) معمولاً تمام اخبار مورد استفاده قرار می گیرند.
به علاوه، نسخه های چاپی تعداد مخاطب مشخصی در داخل کشور دارند و مخاطبان آنها در خارج از کشور بسیار محدود است؛ ولی در روزنامه نگاری آنلاین هرکس از هر جای دنیا می تواند به نسخه الکترونیک یک روزنامه و اطلاعات آن دست یابد.
از لحاظ کمی، مخاطبان روزنامه های آنلاین ایران قابل مقایسه با کشورهای اروپایی نیستند و زیر 5٪ درصد می باشند. برای گسترش مخاطبان روزنامه الکترونیک، باید جامعه مطبوعاتی کشور به سمت روزنامه آنلاین و جذب هرچه بیشتر مخاطب حرکت کند و این تحول خود حتی منجر به افزایش تعداد مخاطبان روزنامه چاپی نیز خواهد شد، زیرا ممکن است خواننده روزنامه الکترونیکی با دیدن مطلب به اصل نسخه چاپی نیاز داشته باشد و روزنامه کاغذی را خریداری کند. ضمن اینکه مخاطبان خارج از کشور با دیدن روزنامه های الکترونیک با روزنامه های داخل کشور آشنا شده و این امر موجب افزایش شمارگان روزنامه و جذب مخاطب در خارج از کشور می شود. پس لازم است ابتدا شبکه های اینترنتی همگانی شود تا شاهد توسعه رسانه ای و گسترش فرهنگ مطبوعاتی در کشور باشیم.
اما از لحاظ کیفی می توان گفت اکثریت مخاطبان روزنامه های آنلاین افرادی هستند که از لحاظ علمی به روز بوده و افرادی با استعداد، محقق و پراستعدادند که علاقه مند به کسب آخرین اطلاعات و تحلیلها و گزارشها هستند.
درباره تفاوتهای شیوه نگارش خبر و گزارش در نسخه چاپی و الکترونیک تفاوت میان نثر و شیوه نگارش مطالب نسخه چاپی با نسخه الکترونیک، امری طبیعی است. مثلاً لازم است در نسخه آنلاین مطالب خلاصه، مفید و کامل باشد تا خواننده بتواند در فرصت کم تمام مطالب روزنامه های مورد علاقه خود را بررسی کند؛ در صورتی که در نسخه چاپی مطالب باید جامع تر و تفسیر شده باشد. اگر خلاصه یک مطلب در نسخه الکترونیک آن قدر قوی باشد که بتواند خواننده را جذب کند، آنگاه می تواند مخاطب را به آرشیو ارجاع دهد.
ولی دیدگاه کلی آن است که صفحات اصلی به صورت خلاصه، خواننده را جذب نماید. نوع طراحی صفحه وب، حاشیه ها و لینکها تأثیر بسزایی در جذب مخاطب خواهد داشت، زیرا خواننده با استفاده از لینکها می تواند به وب سایتهای دیگر راه یابد. و اطلاعات تکمیلی مورد نیاز خود را کسب کند. ضمناً در نسخه های چاپی مطالب تا لحظه چاپ قابل انعکاس است اما در نسخه های الکترونیک بحث همگامی با رخدادها و اخبار مطرح است که لحظه به لحظه مطالب و اطلاعات جدید در اختیار مخاطب قرار می گیرد.
