حمل و نقل هوشمند
حمل و نقل هوشمند
سیستم های حمل و نقل هوشمند (ITS) مجموعه ای از بهکارگیری فناوری های روز نظیر دوربین دیجیتال، سیستم های موقعیت یاب ماهواره ای (GPS) و الگوریتم های هوشمند مورد استفاده در کامپیوتر است که امروزه جایگزین سیستم های سنتی و دستی گذشته شده و راهکاری برای بهبود وضعیت ترافیک، افزایش ایمنی، کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی هواست.
در شهر دیجیتال، کنترل و برنامه ریزی چراغ های راهنمایی داخل شهرها، برای مدیریت، روانسازی و بهینه سازی جریان ترافیک، براساس حجم و میزان تراکم خودروها که توسط حسگرهای گوناگونی که در زیرسطح جاده و یا در حواشی آن نصب شده اند، سنجیده شده و برای پردازش و اخذ تصمیم، توسط ابزار ارتباطی نظیر فیبرنوری یا به صورت بیسیم به مراکز کنترل مرکزی ارسال می شود و در آنجا براساس اصول مدیریت ترافیک و محاسبات فازبندی چراغ ها توسط نرم افزارهای مربوطه و با در نظر گرفتن شرایط متفاوت، زمان بهینه توقف پشت چراغ و حرکت در شبکه معابر منطقه در وضعیت سبز، پردازش و دستورات لازم به دستگاه های کنترل کننده چراغ ها ارسال می شود.
هم اکنون در سراسر دنیا استفاده از سیستم کنترل هوشمند چراغ های راهنمایی به عنوان ابزاری برای کاهش میزان تاخیر در شبکه راه های شهری مطرح و در بیش از ۶۵ کلان شهر مهم جهان بیش از ۱۲ هزار تقاطع را تحت پوشش دارد. در تهران از حدود ۵ سال پیش، عملیات نصب و راه اندازی سیستم های کنترل هوشمند چراغ های راهنمایی شروع شده و در حال حاضر بیش از ۳۰۰ تقاطع مجهز به سیستم های هوشمند هستند.
در شهر الکترونیک، تمام خودروها به سیستم موقعیتیاب محلی (GPS) مجهز می شوند و در تمام طول مسیر از قدرت تشخیص موقعیت جغرافیایی خود برخوردار خواهند بود و به این ترتیب پلیس نیز توان مدیریت ترافیک را براحتی خواهد داشت.
علاوه براین، در چنین سیستمی اصولاً تصادفی رخ نمی دهد، زیرا در صورت احتمال بروز برخورد میان دو متحرک با اعلام خطر بموقع در یک کیلومتر قبل از محل پیش بینی تصادف، از بروز حادثه جلوگیری می شود. در واقع با این روش حوادث رانندگی تحت کنترل درآمده و حتی در صورت وقوع روی نمایشگر پلیس ثبت می شود و نیازی به اطلاع رسانی مجدد نیست.
بنابراین، علاوه بر افزایش سرعت رسیدن پلیس به محل حادثه، دیگر نیازی به کشیدن کروکی نخواهد بود و همین امر کار شرکت های بیمه را سهل تر از گذشته می کند.
همچنین، تصور کنید در شهر دیجیتالی، وجود سیستم هوشمند تا چه حدی می تواند خدمات اورژانسی را گسترش دهد. مثلاً، فردی را در نظر بگیرید که از یک طرف دچار عارضه قلبی شده و هر ثانیه برای او حکم مرگ و زندگی دارد و از سوی دیگر، مرکز اورژانس نمی تواند در مورد صحت هر تماس تلفنی اطمینان حاصل کند. در این شرایط، سیستم هوشمند به مرکز اورژانس این امکان را می دهد که به مجرد برقراری تماس تلفنی، محل سکونت تماسگیرنده و حتی نام مالک آن روی نمایشگر مرکز اورژانس حک شود. از سوی دیگر، محل حادثه نیز روی نمایشگر آمبولانس قرار می گیرد و سیستم اطلاعرسانی جغرافیایی (GIS) نیز به مرکز اورژانس اطلاع می دهد که نزدیک ترین آمبولانس به شخص حادثهدیده کدام است و کوتاه ترین مسیر تا مقصد و نزدیک ترین مرکز فوریت های پزشکی و بیمارستان نیز مشخص می شود.
بنابراین، با استفاده از سیستم ناوبری هوشمند در لوای طرح شهر هوشمند، اطلاعات مکانی، مسیر حرکت، سرعت و موقعیت مربوط به وسایل نقلیه از جمله وسایل نقلیه عمومی، پلیس، آتشنشانی، آمبولانس ها، اتوبوس ها و دیگر وسایل، قابل دریافت است. اهمیت این موضوع هنگامی بیشتر روشن می شود که توجه داشته باشیم سیستم های ناوبری مطلوب، آن دسته از سیستم هایی هستند که امکان تغییر نقشه و استفاده از نقشه های موجود و به روز کشور، قابلیت حمل و نقل و قیمت قابلقبول و مناسب داشته و در بازار نیز براحتی در دسترس باشند.
سیستم موقعیت یاب جهانی یا GPS در حملونقل شهر دیجیتالی، نقش اساسی ایفا می کند. نحوه کار سیستم مذکور این گونه است که هر جایی که بیشتر از ۴ ماهواره وجود داشته باشد، موقعیت قابل تشخیص است. در حال حاضر، در ایران از تمام ماهواره های جهان استفاده می شود. به بیان دیگر سیستم GPS از خدمات و اطلاعات ۲۴ ماهواره که به طور مداوم در حال چرخش در مدار زمین هستند استفاده می کند.
این ماهواره ها تنها برای ایران نمی چرخند بلکه تمام کشورهای جهان می توانند از خدمات آنها استفاده کنند و گیرنده GPS براحتی می تواند تمام اطلاعات را دریافت کند. GPS در واقع دستگاهی است که از طریق ماهواره قادر به موقعیت یابی است و هر چه تعداد ماهواره ها بیشتر باشد، دقت هندسی نقطه موردنظر، بیشتر خواهد بود. پس از انجام عملیات موقعیتیابی، اطلاعات دریافت شده روی نقشه های دیجیتالی ثبت می شود. به این ترتیب، شخص و خودروی وی، صاحب شخصیت مکانی می شوند.
