انواع رسانههای اجتماعی
رسانههای اجتماعی را میتوان در هفت گروه دستهبندی کرد. شبکههای اجتماعی، وبلاگها، ویکیها، پادکستها، فرومها، کامیونیتیهای محتوایی و میکروبلاگها هفت نوع رسانههای اجتماعی محسوب میشوند.
شبکههای اجتماعی (Social Networks) به اعضایشان اجازه ساخت صفحات شخصی و برقراری ارتباط و شبکهسازی با دوستان آنلاین را میدهند. وبلاگها (Blogs) که شناختهشدهترین نوع رسانههای اجتماعی محسوب میشوند، ژورنالهای آنلاینی هستند که با محتواهای جدید کاربران بهروز میشوند. ویکیها (Wikis) سایتهایی هستند که به کاربران اجازه اضافه کردن و ویرایش محتوا را میدهند و محتوای تولید شدهشان حاصل مشارکت اعضاست. پادکستها (Podcasts) فایلهای صوتی و تصویری هستند که با قابلیت مشترک شدن در اینترنت قرار داده شدهاند. فرومها (Forums) که از دوران پیش از تولد مفهوم رسانههای اجتماعی فعالیت میکردند فضایی برای طرح بحث و گفتگو در موضوعات مختلف محسوب میشوند. کامیونیتیهای محتوایی (Content Communities) امکان مدیریت و به اشتراکگذاری نوع خاصی از محتوا از قبیل عکس، فایلهای ویدئویی، متن یا لینک را فراهم میکنند. میکروبلاگها (Microblogging) که تلفیقی از شبکههای اجتماعی و وبلاگهای کوچک هستند با محتواهای کوتاه کاربران بهروز میشوند.
شبکههای اجتماعی
کاربران اینترنتی از طریق عضویت در شبکههای اجتماعی میتوانند پروفایلها و صفحات شخصی برای خودشان بسازند. شبکههای اجتماعی از زنجیره به هم پیوستهای از پروفایلها تشکیل شدهاند و اعضا میتوانند در این محیط با دوستانشان در ارتباط باشند. کاربران میتوانند دوستان و آشنایان قدیمیشان را در شبکههای اجتماعی بیابیند، دوستان جدیدی پیدا کنند و همچنین دوستان خارج از این فضا را به برای پیوستن به شبکههای اجتماعی دعوت کنند.
وبلاگها
بهزبان ساده ، وبلاگ فضای آنلاینی است که در آن مطالب بهترتیب جدیدترین پستها منتشر میشوند. چند ویژگی وبلاگها را از دیگر انواع وبسایتها متفاوت و متمایز میکند. نخست لحن نوشتاری وبلاگهاست. مطالب وبلاگها اغلب با لحنشخصی و گاه محاورهای نوشته میشوند و به نویسنده یا گروهی از نویسندگان تعلق دارند. ویژگی دیگر وبلاگها امکانات تعاملی آنهاست.
در وبلاگ امکان دریافت نظرات برای هر نوشته (Comments) وجود دارد. امکان ارسال و دریافت دنبالک (Trackbacks) روی هر مطلب وبلاگ از دیگر قابلیتهای وبلاگهاست که به کمک آن میتوان بحثی را پیگیری و دنبال کرد. همچنین امکان مشترک شدن در وبلاگها از طریق دریافت مطالب بهوسیله ایمیل و یا دنبال کردن مطالب در خبرخوانها بهوسیله آر.اس.اس هم وجود دارد.
ویکیها
ویکیها وبسایتهایی هستند که اجاره میدهند مخاطبان و کاربران عادی اینترنت محتوای آنها را تولید و ویرایش کنند. ویکیها برای کارها و پروژههای مشارکتی مناسب هستند. مثلا اگر قرار باشد متنی طولانی را افراد مختلفی از نقاط متفاوتی بهصورت تیمی کامل کنند استفاده از مدل ویکی مناسبترین گزینه است.
ویکیپدیا مشهورترین سایت ویکی در دنیاست. ویکیپدیا (Wikipedia) را تقریبا اکثر کاربران دنیای مجازی میشناسند، اما ویکیپدیا تنها سایتی نیست که با مدل ویکی فعالیت میکند. بهعنوان مثال ویکیا (Wikia)، ویکیهاو (wikiHow) و ویکینیوز (Wikinews) نمونههای دیگری از سایتهایی هستند که بر اساس الگوی ویکی فعالیت میکنند. ویکیا، اجتماعی از ویکیها با موضوعات مختلف است؛ ویکیهاو، یک راهنمای کاربردی برای چگونه عمل کردن در موضوعات مختلفی از قهوه درست کردن تا طرحهای تجاری است و ویکینیوز، پروژه اخبار ویکیپدیاست.
پادکستها
پادکستها فایلهای صوتی یا تصویری هستند که در اینترنت منتشر میشوند و کاربران میتوانند مشترک آنها شوند. برای فایلهای تصویری گاهی از عنوان وادکست هم استفاده میشود و گاهی نیز پادکستها را هم شامل فایلهای تصویری و هم صوتی میدانند. منظور از پادکستها ، هم فایلهای صوتی و هم تصویری هستند.
این ویژگی و قابلیت مشترک شدن است که پادکستها را بهعنوان یکی از شکلهای قدرتمند رسانههای اجتماعی مطرح کرده است. امکان انتشار فایلهای صوتی و تصویری در اینترنت از ابتدای سالهای گسترش اینترنت وجود داشت، اما ویژگی پادکستها اضافه شدن خروجی آر.اس.اس به آنها و قابلیت مشترک شدن و دنبال کردن بهروزرسانی از طریق همین نوع خروجی است.
فرومها
فرومهای اینترنتی قدیمیترین نوع از رسانههای اجتماعی آنلاین محسوب میشوند. فرومها معمولا حول موضوع خاصی شکل میگیرند. مثلا موسیقی، تکنولوژی، سینما و تلویزیون، اقتصاد و غیره میتوانند موضوعاتی باشند که مبنای ایجاد یکفروم شوند.
گاهی فرومها به عنوان بخش جانبی یک وبسایت ساخته میشوند و گاهی بهطور مستقل اساس یک وبسایت را تشکیل میدهند. فرومها مکان آنلاین مناسبی برای طرح موضوعات و مسائل جدید، جستجو در مورد مباحث مورد علاقه و به اشتراکگذاری اخبار و مطالب هستند.
فرومها معمولا بهوسیله یک یا چند مدیر اداره میشوند. مدیران فرومها اغلب از طرح مباحث نامناسب و غیرمرتبط جلوگیری میکنند و مطالب اینگونه را حذف میکنند اما کمتر در هدایت مباحث نقش دارند. این تفاوت وبلاگها و فرومهاست. وبلاگها معمولا مالک مشخصی دارند که مباحث مورد نظر را مطرح میکند یا میکنند ولی مباحث فرومها بهوسیله همه اعضا مطرح و پیگیری میشود.
کامیونیتیهای محتوایی
کامیونیتیهای محتوایی اندکی شبیه به شبکههای اجتماعی هستند؛ کاربر برای استفاده باید ثبتنام کند و پس از ثبتنام دارای صفحه شخصی است و امکان متصل شدن به دوستان را دارد. هر چند این نوع وبسایتها بر اشتراکگذاری نوع خاصی از محتوا متمرکز هستند.
بهعنوان مثال فلیکر (Flickr) در حوزه بهاشتراکگذاری عکس فعالیت میکند و از محبوبترین سایتهای در زمینه تصویر در دنیاست. کاربران میتوانند تصاویرشان را در فلیکر قرار دهند و مشخص کنند که این تصاویر بهصورت عمومی منتشر شود و یا تنها برای شبکه دوستانشان قابل دسترس باشد.
میکروبلاگها
میکروبلاگها ابزاری هستند که مولفههایی از وبلاگنویسی با پیامهای فوری و شبکههای اجتماعی را ترکیب کردهاند. سایت پیشرو در عرصه میکروبلاگها، توییتر (Twitter) است که بالغ بر میلیونها کاربر دارد و اعضاء با عضویت در سایت میتوانند مطالب کوتاهشان را منتشر کنند. ۹۰درصد مطالبی که در توییتر منتشر میشوند از طریق سایت اصلی توییتر ارسال نمیشوند بلکه کاربران بهجهت سهولت از امکانات و ابزارهای واسطه برای ارسال توییتهایشان استفاده میکنند.