شهر الکترونیک در ایران و جهان

بیش از ۵٠٠خدمت در سئول به صورت آنلاین ارائه می شود
گزارش ها حاکی از آن است که ٧٠ درصد از رفت و آمدهای درون شهری ایرانیان در حال حاضر صرفا برای کسب اطلاعات در مورد خدمات مختلف صورت می گیرد که نتیجه این رفت و آمدها افزایش ترافیک، آلودگی هوا، هزینه سوخت و افزایش تصادفات است. این درحالی است که در شهرهایی مانند سئول در چارچوب پروژه هایی مثل شهر الکترونیک بیش از ۵٠٠ خدمت به صورت آنلاین به شهروندان ارائه می شود. برای تحقق شهر الکترونیک در ایران باید به ٢ موضوع مهم زیر ساخت ها و فرهنگ سازی توجه کرد. متاسفانه در ایران پروژه های شهر الکترونیک در کیش، مشهد و تهران تا کنون با شکست مواجه شده است و تا رسیدن به خدمات آنلاین بر بستر اینترنت راه درازی در پیش روی داریم.
واقعیت این است که پیش از اجرای طرح های بلند پروازانه ای چون دولت الکترونیک در ایران، باید ابتدا به پروژه های کوچک تری مانند شهر الکترونیک بپردازیم؛ در صورتی که موفق شدیم خدمات متداول در حوزه مدیریت شهری را از طریق سیستم های الکترونیک به مردم ارائه دهیم، می توانیم این حوزه خدمات را گسترش دهیم و در سطح ملی نیز خدمات الکترونیک را به مردم ارائه کنیم.وقتی صحبت از شهر الکترونیک می شود، ناخودآگاه به یاد پروژه شکست خورده شهر الکترونیک کیش می افتیم که چندین سال قبل قرار بود در این جزیره اجرا شود اما ناتمام رها شد؛ بعد از آن نوبت به پروژه شهر الکترونیک مشهد رسید که آن هم در مرحله تدوین سند راهبردی این پروژه متوقف شد.اما در این میان پروژه شهر الکترونیکی تهران بدون سر و صدا در حال پی گیری است و در حال حاضر بسیاری از خدمات شهری از طریق سیستم های الکترونیکی قابل انجام است. نکته مهم در اجرای چنین پروژه ای وابسته بودن آن به موضوعی به نام شهروند الکترونیکی است. به عبارت دیگر تا شهروندان از نظر فرهنگی، آموزشی و اطلاعاتی به حدی نرسند که ترجیح دهند به جای خدمات سنتی و کاغذ محور از خدمات الکترونیکی استفاده کنند، پروژه شهر الکترونیکی به نتیجه نخواهد رسید.
زیرساخت های شهر الکترونیک در فرانسه
دکتر احمد یحیایی ایله ای مدرس دانشگاه می گوید: یکی از ملزومات گسترش فرهنگ شهروندی الکترونیک این است که اطلاعات لازم درباره خدمات مختلف شهری روی شبکه های الکترونیک در اختیار آن ها قرار داشته باشد. به عنوان مثال در کشوری مثل فرانسه، شهروند فعال قبل از خارج شدن از خانه، از طریق اتصال به اینترنت پر سرعت ارزان ابتدا تمام مسیرهایی را که باید برود مورد بررسی قرار می دهد. سپس نوع کالاها یا خدماتی را که باید دریافت کند، بررسی می کند و در صورت لزوم رزرو اینترنتی انجام می دهد یا از جزئیات کالای مورد نظر یا خدمات اطلاع پیدا می کند و فقط در موارد کاملا ضروری سفر درون شهری انجام می دهد. وی می افزاید: ابزارهایی نظیر تلفن های همراه، رایانه های جیبی و دستی، کیوسک های اطلاع رسانی - که حتی پیش از اختراع اینترنت در فرانسه تحت عنوان مینیتل موجود بود و بر بستر مخابرات کار می کرد- و کیوسک های اینترنتی به کمک شهروندان آمده و به راحتی اطلاعات را در اختیار آن ها قرار می دهد. لذا در چنین محیطی افراد ترجیح می دهند برای امور روزمره خود کمتر مسافرت کنند چون این کار جز تلف کردن وقت، انرژی، پول و ایجاد ترافیک و آلودگی هوا و مشکلات عصبی برای مردم نتیجه ای نخواهد داشت. دکتر یحیایی می افزاید: بنابراین برای استقرار شهر الکترونیک ابتدا باید زیر ساخت های الکترونیک در سطح گسترده فراهم شود و فرهنگ سازی لازم انجام پذیرد تا مردم خود به خود به سمت استفاده از این نوع خدمات سوق پیدا کنند.دکتر علی ناصری، مدیر کل دفتر امور زیربنایی معاونت فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات، معتقد است:حصول اطمینان از کاربرد فناوری اطلاعات در همه ابعاد زندگی و سیستم های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی موجب بروز تحولی بزرگ در شیوه زندگی، کار و فعالیت آن ها می شود واین موضوع از جمله حقوق اساسی هر شهروندی به حساب می آید.به اعتقاد وی زندگی در شهر الکترونیکی، مطالعه و افزایش اطلاعات خانواده ها را می طلبد، چرا که این خانواده ها هستند که در نهایت به عنوان کاربران سیستم برای تامین نیازهای خدماتی خود به سایت ها و پرتال های شهر الکترونیک مراجعه می کنند. از این رو خانواده ها باید در خصوص محاسن و عیوب رسانه های الکترونیکی، راهنمای خوب، موثر و به روزی برای فرزندانشان باشند. آن چه باید در تعامل خانواده ها، شهر الکترونیک و دنیای مجازی در نظرگرفت، آشنایی والدین با آسیب هایی است که احتمال دارد فرزندان را در استفاده از دریای بیکران اطلاعات الکترونیکی دچار مشکل کند.
وی می افزاید: برای برپایی و ایجاد شهر الکترونیک، علاوه بر تدوین و اجرای قوانینی مناسب در راستای تحقق دولت الکترونیک، لازم است قوانین ویژه ای به منظور رعایت استانداردهای امنیتی تدوین، تنظیم و متناسب با نیازها و ویژگی های هر شهر الکترونیک ارائه شود.این قوانین و مقررات از سوی دولت در بخش های مختلف اقتصادی واجتماعی قابل بررسی است. قوانین مربوط به جرایم الکترونیکی، حریم خصوصی، جریان آزاد اطلاعات، حقوق مصرف کنندگان و قوانین تجارت الکترونیک از جمله مهم ترین آن هاست.یک شهروند الکترونیکی در مقایسه با یک شهروند سنتی از سطح رفاه اجتماعی و مزایای بیشتری برخوردار است از جمله این که شهروند الکترونیکی، مهارت استفاده از رایانه و اینترنت را دارد و به همین جهت، با اعتماد به نفس بیشتری در عصر اطلاعات و ارتباطات به زندگی خود ادامه می دهد.شهروند الکترونیکی، توانایی استفاده از فناوری های ارتباطی جدید، از قبیل پست الکترونیکی و گپ زنی را دارا می باشد و در هر لحظه از شبانه روز می تواند با هر یک از دوستان یا آشنایان خود ارتباط برقرار کند.شهروند الکترونیکی، به روز زندگی می کند زیرا قادر است آخرین اطلاعات، اخبار، کالاها و نرم افزارها را ظرف چند دقیقه از طریق اینترنت جست و جو کند و به دست آورد. شهروند الکترونیکی، سفرهای مفرح تری انجام می دهد زیرا کلیه مراحل سفر را از قبل، به کمک اینترنت برنامه ریزی کرده است. استخدام شهروند الکترونیکی آسان تر است چرا که از طریق اینترنت به راحتی از فرصت های شغلی موجود آگاه می شود. همچنین اجرای پروژه شهر الکترونیک باعث ارتقای روحیه مثبت شهروندان به دلیل افزایش بازده آن ها از نظر زمان و انرژی، افزایش سطح رفاه و آسایش همگانی، دستیابی به عدالت اجتماعی همگانی با توزیع عادلانه و یکسان خدمات و اطلاعات و افزایش سرعت توسعه و پیشرفت کشور می شود.
کنفرانس بین المللی شهر الکترونیکی
به دلیل اهمیت موضوع شهر الکترونیکی برای جامعه نخستین کنفرانس بین المللی شهر الکترونیکی در تاریخ اول و دوم اسفند ماه سال جاری در تهران برگزار می شود.
دکتر سید مهدی تشکری هاشمی، دبیر علمی کنفرانس و رئیس دانشکده ریاضی و علوم کامپیوتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر، می گوید:بی توجهی به ایجاد زیرساخت های فرهنگی از سوی دستگاه های مربوطه، مشکل پیش روی ایجاد شهر الکترونیک است. از این رو با ایجاد ظرفیت های مختلف در دستگاه های آموزشی، فرهنگی و تبلیغاتی باید آموزش های لازم برای آشنایی عموم جامعه با خدمات جدید ارائه شود، همچنان که به عنوان مثال برای ثبت نام کارت سوخت موتورسیکلت طبق آمار اعلام شده از سوی مسئول شورای عالی اطلاع رسانی، بعد از تبلیغات مناسب، ٩۴ درصد از متقاضیان درخواست خود را برای دریافت کارت سوخت از طریق اینترنت ارائه دادند.وی می گوید: شهر الکترونیکی قصد کاهش شغل را ندارد و می خواهد با اطلاع رسانی از ٧٠ درصد از رفت و آمدهای درون شهری که در حال حاضر صرفا برای کسب اطلاعات در مورد خدمات مختلف انجام می شود، جلوگیری کند.
سئول برترین شهر الکترونیکی جهان
دکتر علی اکبر جلالی، استاد دانشگاه علم و صنعت و مجری اولین طرح شهر الکترونیک کیش، با اشاره به اهمیت موضوع شهر الکترونیکی و شهروند الکترونیکی در هزاره سوم می گوید:در ایران نیز اقدامات اولیه از سال ١٣٨٠ با شهر الکترونیک کیش آغاز شد که هم اکنون با برگزاری همایش بین المللی شهر الکترونیک به مرحله جدیدی خواهد رسید شهر تهران نیز قدم های اولیه را برای الکترونیکی شدن بر می دارد و در آخرین اقدام، پروژه های ساختمانی را به صورت دیجیتالی طراحی کرده است. جلالی با اشاره به این که در دیگر کشورهای جهان شهرهای الکترونیکی به سرعت توسعه پیدا می کند، می گوید: برترین شهر الکترونیکی جهان سئول در کره جنوبی است که بیش از ۵٠٠ مورد از خدمات خود را به صورت آنلاین به مردم ارائه می دهد و در حال حاضر شهرهای توکیو، سیدنی، میلان، لندن، هلسینکی، کپنهاک، دبی و دوبلین از جمله شهرهای الکترونیکی هستند که خدمات خود را به صورت بر خط ارائه می دهند.محمدرضا کریمی، کارشناس فناوری اطلاعات، با اشاره به وابستگی شدید بخش خصوصی به دولت در جهت رشد شهر الکترونیکی می گوید: زیرساخت از معیارهای مهم در تحقق شهر الکترونیک است و از آن جا که دولت متولی امر زیر ساخت است، اپراتورهای خصوصی وابستگی زیادی به دولت دارند چرا که مراکز مخابراتی باید تجهیزات اینترنت پرسرعت را نصب کند و در حال حاضر در تهران از ٨٠ مرکز مخابراتی تنها ۴٠ مرکز امکان ارائه سرویس را دارا هستند.در واقع شهر الکترونیکی در حد شعار مطرح شده است، چرا که در ٨ شهر بزرگ کشور زیرساخت های مناسب و سرویس دهی های یکنواخت موجود نیست.

منبع:

http://www.reporter.ir